Annemiek Latour (hoofddocent van de erkende Raja yoga opleiding in Amsterdam, – en meester in de yoga) over de filosofie en de yoga sutra’s van Patanjali :
De yama’s en niyama’s toepassen in het dagelijks bestaan en je yogalessen
“Toen ik als 20-jarige begon met de Raja yoga opleiding in Amsterdam wilde ik me helemaal vrij maken; vrij van de belemmeringen van mijn opvoeding, mezelf ontdekken. Ik was zoekende, maar wist één ding zeker: voor mij geen regels meer! Moeten moest willen worden. Ik wilde leven en werken vanuit mijn hart in plaats van vanuit mijn hoofd of opgelegde regels. Mijn passie volgen. Me vol overgave op de yogaopleiding storten; ik was er helemaal klaar voor.
Maar al tijdens de eerste les begon de yogadocent over yogaregels, leefregels. De yama’s en de niyama’s. Hoezo regels, ik zou mezelf nu toch juist bevrijden, me losmaken van ‘hoe het moet en hoe het hoort’? Met enige afkeer hoorde ik de theorie aan en probeerde de regels te integreren in mijn dagelijks bestaan.
Achteraf gezien zorgde juist déze regels, de yoga do’s en don’ts, ervoor dat ik me daadwerkelijk kon bevrijden, mijn idealen kon nastreven en m’n dromen kon waarmaken.”
Wat staan de yama’s en de niyama’s voor?
In de yoga en filosofie opleiding leer je als eerste de yama’s, oftewel de 5 don’ts: geen geweld plegen, niet liegen, niet stelen, niet begeren en kuis zijn. Daarna volgen de 5 niyama’s, de do’s, die zorgen voor zelfbewustzijn en vrijheid:
Sauca: zuiverheid
Santosha: tevredenheid
Tapas: soberheid
Ishvara-Pranidhana: overgave
Svadhyaya: zelfstudie
Hieronder lees je een impressie van wat je tijdens de Yoga en filosofie opleiding leert over de niyama’s en hoe je de regels kunt oefenen, tijdens de lessen of in je dagelijks leven:
- Sauca – zuiverheid
Door yoga te beoefenen zuiver je jezelf, je lichaam, je denken en je energiekanalen. Je lichaam zuiveren doe je door asana’s (verschillende houdingen), waardoor je sterker en soepeler wordt. Met het doen van pranayama – het beheersen van je ademhaling – verschoon je de energiekanalen, zodat je energie er beter doorheen kan stromen. Ziektes zullen hierdoor wegblijven of verdwijnen.
Je denken zuiver je door te mediteren, waardoor je je beter kunt concentreren en beter contact kunt maken met jezelf. Je intuïtie wordt sterker.
Een (pranayama) oefening:
Kom zitten in de kleermakerszit en sluit je ogen. Sluit je linkerneusgat af en adem rustig in door je rechterneusgat. Wissel dan en sluit je rechterneus gat af, adem uit door links. Adem vervolgens in door links en rechts uit. Steeds bij de inademing wissel je van neusgat. Adem altijd rustig langzaam in en uit. Deze pranayama zuivert je energiekanalen.
- Santosha – tevredenheid
Stel, je bent op vakantie in een zonnig land en net nu jij er bent, regent het. Volgens de weersvoorspelling blijft dat voorlopig zo. Ben je nu zo ontevreden dat je de hele vakantie gaat lopen mokken, of weet je het te accepteren en tevreden te zijn?
Wat is tevredenheid eigenlijk? Moet je altijd tevreden zijn en niets meer veranderen in je leven? Onder alle omstandigheden? Wat als je bijvoorbeeld niet blij bent in je werk, moet je dan ook proberen tevreden te blijven? Of toch een andere baan zoeken?
Het is elke keer weer zoeken naar waaróm je ontevreden bent. Bijvoorbeeld door zelfstudie toe te passen. Ben je niet tevreden om een bepaalde reden of is er iets anders aan de hand? Volgens Patanjali moet je veranderen wat je veranderen kunt en aanvaarden wat niet veranderd kan worden. Een goede manier om tevredenheid op te roepen is mediteren. Door meditatie kom je meer in rust, ben je in staat om boven je denken uit te stijgen en weet je een bepaalde situatie sneller te accepteren of te veranderen.
Een oefening:
Probeer elke dag, bijvoorbeeld tijdens het tandenpoetsen, drie dingen te bedenken waarover je tevreden bent.
- Tapas – soberheid
Door soberheid toe te passen in je dagelijks bestaan word je rustiger in je hoofd en zal mediteren een stuk beter gaan. Wanneer je veel input krijgt – denk aan drukte op je werk, mensen die je veel vertellen, veel informatie via social media, tv, kranten et cetera -, zit je hoofd snel vol. In de yoga wordt gezegd dat het belangrijk is om te doseren wat je toelaat in je hoofd en wat niet. Ook is het belangrijk dat je kijkt naar je bezittingen: heb je echt nog meer schoenen nodig, of meer kleding? En hoe zit het met een auto of een iPad? Hoe meer spullen, hoe meer zorgen: angst om het te verliezen, bang zijn dat het stukgaat. Wat heb je nu echt nodig? Het is aan jou om steeds te kijken wat belangrijk voor je is.
Moet je alle luxeartikelen afschaffen? Nee, maar probeer steeds te voelen of iets goed voelt voor jou. Het kan zijn dat je door een vaatwasser te kopen meer tijd hebt voor je gezin of je vrienden. Of dat je door een goed matras aan te schaffen beter slaapt, en dus minder moe bent. Het is een bewustwordingsproces. Bij elk artikel dat je aanschaft, kun je kijken of je het echt nodig hebt, of koopt om een andere reden.
Een oefening:
Kijk vandaag eens in je kasten en maak een lijst wat heb je echt nodig en wat je kunt weggeven. Misschien wel een boek dat je toch nooit gaat lezen, of die broek die je niet meer past.
- Ishvara-Pranidhana – overgave
Overgave is niet op de bank gaan zitten en hopen dat bijvoorbeeld die nieuwe baan naar je toe komt. Overgave is wél alles in werking zetten om een baan te vinden en dan, als je niets meer kunt doen, af te wachten. Er rest dan nog maar één ding en dat is overgave, erop vertrouwen dat het goed komt. Je laat het los. Uiteindelijk probeer je overgave zo veel mogelijk te beoefenen in het dagelijks leven.
Een oefening:
Kom in de yogamudra liggen met je armen voor je of eventueel achter je. Probeer in deze houding zo veel mogelijk te ontspannen en laat je adem dieper en rustiger worden. Herhaal dan langzaam de ohm-klank. Laat spanningen los en je denken rustig worden.
- Svadhyaya: zelfstudie
Wie ben je echt? Wie ben je als er geen invloeden van buitenaf je gedachten beïnvloeden? Door je opvoeding of door de plek waar je woont, zijn je gedachten gekleurd. Je reageert vaak vanuit een impuls, maar wat wil je echt? Welke keuzes zou je maken vanuit je hart? Door middel van yoga, meditatie en theorie leer je jezelf beter kennen en accepteren. Je krijgt inzicht in jezelf.
Door de yama’s en niyama’s als hulpmiddelen te gebruiken, en deze verdieping te gebruiken in je yogabeoefening, bereik je op den duur meer compassie, zelfzorg en uiteindelijk vrijheid. Vrijheid in je lichaam en vrijheid in je hoofd. Waardoor je dichter bij jezelf komt. Contact met jezelf gaat krijgen.
10 begeleidende stappen
Annemiek Latour (hoofddocent van de erkende Raja yoga opleiding in Amsterdam, voorzitter van VRY – Vereniging Raja Yoga Nederland – en meester in de yoga) over de vrijheid die de yama’s en niyama’s met zich meebrengen.